Hoa Kỳ áp thuế sốc với pin mặt trời, Việt Nam đối diện mức thuế lên tới 542%

So sánh mức thuế chống trợ cấp mà Mỹ áp dụng đối với sản phẩm pin mặt trời nhập khẩu từ 4 quốc gia Đông Nam Á

Hoa Kỳ vừa chính thức áp thuế cao đối với sản phẩm năng lượng mặt trời nhập khẩu từ bốn quốc gia Đông Nam Á, gồm Việt Nam, Malaysia, Thái Lan và Campuchia – những nước chiếm tới 77% tổng lượng pin mặt trời nhập khẩu vào Mỹ năm 2024. Động thái này giáng đòn mạnh vào ngành sản xuất năng lượng tái tạo của khu vực, trong đó Việt Nam chịu ảnh hưởng nặng nề.

Theo thông tin từ Bộ Thương mại Hoa Kỳ, việc nhập khẩu pin mặt trời và tấm pin từ các quốc gia này sẽ phải chịu mức thuế chống trợ cấp cực cao: lên tới 3.403,96% đối với Campuchia, lên tới 799,55% đối với Thái Lan, lên tới 542,64% đối với Việt Nam và lên tới 168,80% đối với Malaysia. Mức thuế này cao hơn rất nhiều so với những dự báo trước đó và cũng vượt xa các mức thuế sơ bộ công bố cuối năm ngoái.

Quyết định áp thuế là kết quả của cuộc điều tra thương mại kéo dài một năm do các nhà sản xuất năng lượng mặt trời Mỹ yêu cầu, với cáo buộc rằng các công ty Trung Quốc sản xuất tại Đông Nam Á đang bán phá giá và nhận trợ cấp không công bằng từ chính phủ, làm méo mó thị trường. Đơn kiện được khởi xướng bởi các nhà sản xuất như Hanwha Qcells (Hàn Quốc), First Solar Inc (Mỹ) và một số công ty nhỏ khác nhằm bảo vệ hàng tỷ USD đầu tư mới vào sản xuất pin mặt trời tại Mỹ.

Đáng chú ý, đối với Việt Nam, mức thuế lên tới 542,64% sẽ là cú sốc lớn cho ngành xuất khẩu năng lượng xanh. Mỹ vốn là một trong những thị trường lớn nhất tiêu thụ thiết bị năng lượng mặt trời của Việt Nam. Việc đánh thuế cao như vậy không chỉ làm tăng chi phí đáng kể mà còn có nguy cơ khiến các nhà sản xuất Việt Nam mất thị phần tại Mỹ, buộc phải tìm kiếm các thị trường thay thế hoặc phải dịch chuyển sản xuất.

Theo Bloomberg NEF, trong năm 2024, Mỹ đã nhập khẩu 12,9 tỷ USD thiết bị năng lượng mặt trời từ Việt Nam, Malaysia, Thái Lan và Campuchia, chiếm khoảng 77% nguồn cung pin mặt trời nhập khẩu. Với mức thuế cao ngất ngưởng vừa được áp dụng, lượng hàng từ bốn quốc gia này dự kiến sẽ giảm mạnh, trong khi nhập khẩu từ các nước khác như Lào và Indonesia có thể tăng lên để lấp khoảng trống nguồn cung.

Ông Tim Brightbill, luật sư đại diện cho các nhà sản xuất Mỹ, khẳng định: "Đây là kết quả rất mạnh mẽ. Chúng tôi tin rằng các mức thuế này sẽ giải quyết hiệu quả các hành vi thương mại không công bằng kéo dài nhiều năm qua".

Tuy nhiên, Hiệp hội Công nghiệp Năng lượng Mặt trời Hoa Kỳ (SEIA) lại cảnh báo rằng các mức thuế cao này có thể phản tác dụng, làm tăng giá thành tấm pin, gây thiệt hại ngược lại cho ngành sản xuất trong nước – vốn đang tăng tốc phát triển nhờ các chính sách hỗ trợ năng lượng sạch từ năm 2022.

Hiện tại, các doanh nghiệp Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực năng lượng tái tạo đang đối mặt với sức ép rất lớn. Nếu không kịp thích ứng, nguy cơ mất thị trường Mỹ và thiệt hại doanh thu trong thời gian tới là rất rõ ràng. Trong bối cảnh đó, đòi hỏi cấp bách đặt ra là Việt Nam cần nhanh chóng chuyển hướng, mở rộng các thị trường mới như châu Âu, Nhật Bản, Australia, đồng thời nâng cao năng lực cạnh tranh, tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế chặt chẽ hơn để ứng phó với các rào cản thương mại đang gia tăng.

Dự kiến trong tháng 6 tới, Ủy ban Thương mại Quốc tế Hoa Kỳ (ITC) sẽ bỏ phiếu để quyết định có duy trì mức thuế này lâu dài hay không, tùy theo việc đánh giá thiệt hại thực tế đối với ngành sản xuất năng lượng mặt trời nội địa Mỹ.

Mức thuế cuối cùng được nêu dưới đây, và được cập nhật tổng số thuế cuối cùng nếu có thay đổi.

Campuchia

Malaysia 

Thái Lan

Việt Nam

Thành An