TP. Hồ Chí Minh có mảng xanh thấp, chỉ đạt 0,55m² mảng xanh/người
Ngày 18/11/2025, tại hội thảo "Nông nghiệp đô thị - Giải pháp phát triển không gian xanh" do báo Kinh Tế và Đô Thị phối hợp với Trung tâm Công nghệ sinh học TP. Hồ Chí Minh tổ chức, TS Trần Đình Lý - Phó hiệu trưởng Trường đại học Nông Lâm TP. Hồ Chí Minh - cho biết không gian xanh ở các đô thị lớn của nước ta như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh đang thiếu hụt nghiêm trọng, gây ảnh hưởng đến môi trường sống và sức khỏe cộng đồng.
 |
| Ông Nguyễn Thành Lợi - Tổng Biên tập Báo Kinh tế & Đô thị - cho rằng nông nghiệp đô thị cần trở thành một phần quan trọng của đô thị hiện đại, góp phần nâng cao chất lượng sống cho người dân. Ảnh: QM. |
Theo ông Nguyễn Thành Lợi - Tổng Biên tập Báo Kinh tế & Đô thị - trước áp lực suy giảm không gian xanh, ô nhiễm không khí tăng cao, tác động biến đổi khí hậu ngày một rõ rệt, nông nghiệp đô thị cần trở thành một phần quan trọng của đô thị hiện đại, góp phần nâng cao chất lượng sống cho người dân.
Đưa ra thực trạng không gian xanh đô thị của Việt Nam đang thấp hơn các quốc gia trong khu vực, TS Trần Đình Lý - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Nông Lâm TP. Hồ Chí Minh – cho biết hiện TP. Hồ Chí Minh chỉ đạt 0,55m² mảng xanh/người. Đây là một con số rất khiêm tốn nếu so sánh với khu vực và thế giới. Cụ thể, Singapore có khoảng 66m² mảng xanh/người, Kuala Lumpur là khoảng 23m² mảng xanh/người, Tokyo có 10-12m²/người, Bangkok khoảng 07 m²/người…
"Dù giai đoạn 2020-2025 TP. Hồ Chí Minh đã trồng mới hơn 42.500 cây và phát triển thêm 237ha công viên, nhưng tốc độ tăng trưởng vẫn chưa theo kịp nhu cầu. Chúng ta cần sớm có những giải pháp về phát triển mảng xanh, về nông nghiệp đô thị", ông Lý nói.
Đồng quan điểm khi cho rằng quá trình đô thị hóa nhanh chóng đang tạo áp lực lớn lên môi trường. Đặc biệt là tình trạng bê tông hóa và gia tăng phát thải khí nhà kính, gây ra hiệu ứng đảo nhiệt, TS. Vũ Thị Quyền - Trưởng ngành Công nghệ sinh học, Đại học Văn Lang - cho rằng chỉ tiêu cây xanh công cộng tại TP. Hồ Chí Minh thấp hơn rất nhiều so với tiêu chuẩn quy hoạch. Sau hơn 15 năm chỉnh trang, diện tích cây xanh tại các khu vực trung tâm thậm chí đã giảm hơn 40%.
Không gian xanh giúp nâng cao chất lượng sống đô thị
Cho rằng nông nghiệp đô thị không chỉ đơn thuần là sản xuất nông nghiệp trong lòng thành phố, ông Lại Thành Nam - Chủ tịch Liên hiệp Khoa học công nghệ xanh Việt Nam - nông nghiệp đô thị còn là cách để góp phần tạo không gian xanh, nâng cao chất lượng sống cho người dân.
“Người dân đô thị cũng tự cải thiện không gian xanh cho chính mình bằng việc trồng hoa, cây cảnh và phát triển những vườn rau nhỏ trong nhà, trên ban công hoặc sân thượng… Vì vậy nông nghiệp đô thị đang trở thành một xu thế tất yếu”, ông Nam nói.
Còn theo ông Doãn Văn Chiến - Trưởng Văn phòng thường trực phía Nam, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia – điều quan trọng hơn, nông nghiệp đô thị không chỉ là các mô hình trồng trọt trên mái, trong nhà cao tầng hay hộ gia đình, mà còn là chuỗi liên kết mới, kết nối các vùng nguyên liệu và trung tâm tiêu thụ, mang lại hiệu quả kinh tế – xã hội cho cả cộng đồng đô thị rộng lớn.
 |
| Ông Doãn Văn Chiến - Trưởng Văn phòng thường trực phía Nam, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia – điều quan trọng hơn, nông nghiệp đô thị còn là chuỗi liên kết mới... Ảnh: QM. |
“Trung tâm Khuyến nông Quốc gia vận hành “Câu lạc bộ nông nghiệp đô thị” để các địa phương chia sẻ mô hình hiệu quả, hướng tới mạng lưới không gian xanh và thực phẩm sạch”, ông Chiến cho biết.
Nhìn sang phía các quốc gia lân cận, mô hình nông nghiệp đô thị đã trở thành trụ cột trong chiến lược phát triển. Chẳng hạn như Singapore sử dụng mái nhà, tầng thượng, thậm chí các bãi đỗ xe nhiều tầng để trồng rau công nghệ cao, hướng tới tự chủ 30% nguồn thực phẩm vào năm 2030, ông Phạm Ngọc Tuấn - Giám đốc Công ty cổ phần Bình Điền Mê Kông thông tin.
Đặc biệt, tại các quốc gia phát triển như Nhật Bản phát triển mô hình "nông trại trong nhà", ứng dụng trí tuệ nhân tạo và Internet vạn vật để canh tác trong điều kiện hoàn toàn kiểm soát…
TS Trần Đình Lý cũng cho biết thêm, các đô thị tiên phong trên thế giới đã nâng nông nghiệp đô thị lên tầm chiến lược: Singapore với mục tiêu tự chủ 30% thực phẩm nhờ nông nghiệp trên mái nhà; Seoul phát triển hệ sinh thái "urban farming community" gắn với văn hóa – giáo dục, hay Milan (Ý) đã luật hóa nông nghiệp đô thị bằng "Food Policy".
Cần chính sách tối ưu hơn
Để nông nghiệp đô thị thực sự phát triển hiệu quả, lồng ghép hợp lý với mảng xanh đô thị, theo ông Nguyễn Thành Lợi cần đạt 03 mục tiêu trọng tâm: Xây dựng mô hình kinh tế – cộng đồng xanh; ứng dụng công nghệ và mô hình sản xuất phù hợp không gian đô thị và hoàn thiện chính sách, quy hoạch để phát triển bền vững.
Đi từ thực tiễn, TS Nguyễn Đăng Nghĩa - chuyên gia nông nghiệp – cho biết Thống kê quốc tế chỉ ra, nông nghiệp đô thị đã giúp giảm ít nhất 45,56% chi phí tiêu dùng rau và trái cây cho người dân thành thị, mang lại lợi ích rõ rệt cho người có thu nhập thấp.
 |
Còn tại Việt Nam, chính sách về nông nghiệp đô thị có nhưng chưa đi vào thực tiễn, nông dân vẫn còn tự bơi, chưa có trung tâm trọng tài uy tín để đánh giá, "bảo kê" cho sản phẩm nông nghiệp an toàn, sạch, những mô hình hay. Nếu chính sách tốt, nông nghiệp đô thị mới có động lực phát triển tốt.
Ngoài ra ứng dụng công nghệ cao cũng không dễ tiếp cận, chi phí đầu tư còn lớn đối với nhiều hộ dân và hợp tác xã. Quá trình kết nối cung - cầu còn hạn chế, nhiều mô hình làm tốt nhưng chưa gắn được với thị trường ổn định.
Để khuyến khích mô hình nông nghiệp đô thị hiện đại, ông Lại Thành Nam đề xuất trước tiên cơ quan chức năng cần ban hành quy định bắt buộc tỷ lệ cây xanh trong các dự án xây dựng mới. Ngoài ra, cần có chính sách hỗ trợ cây giống, hướng dẫn kỹ thuật, hỗ trợ chuyển giao công nghệ cho các hộ dân, hợp tác xã…
Ban Mai
